حمل و نقل ریلی یکی از مهمترین و مؤثر‌ترین روش‌های حمل و نقل بار در سراسر جهان است. با این حال، تخلیه و بارگیری بار در قطارهای ریلی ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد که به دلیل تنوع بار، اندازه محموله، شرایط محیطی و محدودیت‌های فضایی، روبه‌روشدن با آن‌ها گریزناپذیر است. به همین دلیل، قصد داریم در این مقاله جدید از بلاگ «سپهران»، به بررسی روش‌های تخلیه و بارگیری در حمل و نقل ریلی، قوانین و مقررات مربوط به آن و چالش‌های موجود در این زمینه بپردازیم. اگر قصد واردات و صادرات به روش زمینی و ریلی را دارید، یا حتی اگر از صاحبان شرکت‌های حمل و نقل داخلی و بین المللی هستید، پیشنهاد می‌کنیم با ادامه این مطلب همراه ما باشید تا اندوخته‌های علمی و فنی خود را توسعه دهید.
نمایی نزدیک تر از تخلیه و بارگیری در حمل و نقل ریلی
تخلیه یا بارگیری در حمل و نقل ریلی به معنای آن است که هر نوع محموله تجاری یا شخصی، در محل مشخص‌شده جمع‌آوری و با نظم و اصول خاصی، وارد واگن شود؛ از سوی دیگر، این بارها باید در سلامت کامل در محل تحویل به گیرنده از واگن خارج شوند. این فرآیند می‌تواند به دو صورت دستی یا خودکار صورت گیرد. در روش دستی، کارگران با استفاده از دستگاه‌های باربری و جابه‌جایی دستی، بار را از قطار تخلیه یا بارگیری می‌کنند. در روش خودکار، دستگاه‌های برقی و جدیداً هوش مصنوعی برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه، نگاه دقیق‌تری به این روش‌ها خواهیم داشت.
روش تخلیه و بارگیری دستی
همان‌طور که از نامش پیداست، در روش دستی، کارگران با استفاده ازجابه‌جایی دستی و غیر الکترونیکی، بار را از قطار تخلیه یا بارگیری می‌کنند. این روش سنتی و قدیمی معمولاً برای بارهای کوچک و متوسط کاربرد دارد. در این روش، کارگران باید دقت کافی را برای جابه‌جایی و چیدمان بار به خرج دهند تا از بروز هرگونه آسیب به کالا و یا خودشان جلوگیری شود. در صورت حمل نادرست، ممکن است بارهای حساس دچار شکستگی شوند و یا از آن مهم‌تر، جان عزیز و سلامت افراد به خطر افتد.
روش تخلیه یا بارگیری خودکار (هوشمند)
در روش خودکار یا هوشمند، دستگاه‌های برقی و الکترونیکی برای تخلیه و بارگیری، جایگزین نیروی انسانی می‌شوند. این فرایند معمولاً برای بارهای سنگین و بزرگ انتخاب می‌شود. مهمترین اجزای این روش هوشمند و خودکار، شامل جرثقیل‌های خودرویی، جرثقیل‌های پله‌ای و دستگاه‌های تخلیه خودکار می‌شوند. بهره گرفتن از ماشین‌آلات هوشمند و خودکار باعث کاهش زمان تخلیه و بارگیری و نیز هزینه‌های مربوط به حمل و نقل می‌گردد. از سوی دیگر، با دقت بالاتر و درصد خطای پایین‌ترین همراه است.
روش تخلیه و بارگیری با استفاده از کانتینر
با استفاده از کانتینر، پروسه تخلیه یا بارگیری در حمل و نقل ریلی بهبود می‌یابد. کانتینرها به عنوان یک واحد حمل و نقل استفاده می‌شوند و باعث کاهش آسیب به بار، صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های تمام‌شده برای حمل و نقل می‌شوند. با استفاده از کانتینر، بارها به صورت استوار و ایمن در داخل قطار قرار می‌گیرند.
قوانین و مقررات مربوط به تخلیه و بارگیری کالا در حمل و نقل ریلی
پس از این آشنایی اولیه، بهتر است به موضوع اصلی این مقاله بازگردیم؛ تخلیه یا بارگیری در حمل و نقل ریلی مستلزم رعایت قوانین و مقررات مربوط به آن است که توسط سازمان‌های قانون‌گذار و کنوانسیون‌های جهانی به ثبت رسیده است. رعایت همین مقررات و قانون‌هاست که علاوه بر ارزان ترین روش حمل و نقل، لقب ایمن‌ترین شیوه جابه‌جایی را هم به صنعت و هر شرکت حمل و نقل ریلی اعطا می‌کند.
قوانین مرتبط با ایمنی افراد
یکی از مهمترین قوانین و مقررات برای تخلیه یا بارگیری که هر شرکت حمل و نقل ریلی باید به آن پایبند باشد، نظارت و اجرای قوانین مرتبط با ایمنی افراد است. برای جلوگیری از وقوع حوادث و تأمین ایمنی کارکنان و در نتیجه کالاها، این قوانین باید در ابتدا به همه کارمندان آموزش داده شده و سپس رعایت گردند. به عنوان مثال، برای تخلیه کالا از واگن‌ها، باید از پوشش‌های ایمنی مانند دست‌کش، کفش ایمنی و خودروهای حمل کالا استفاده شود. کارگران باید همواره از تجهیزات ایمنی استفاده کنند و تنها زمانی می‌توانند این پوشش‌های ایمنی را از تن در بیاورند که در استراحت به سر می‌برند.
قوانین مربوط به بسته بندی و چیدمان محموله‌ها
یادگیری و به‌کار گرفتن قوانین و مقررات برای بسته‌بندی کالاها نیز بسیار اهمیت دارد. بسته‌بندی مناسب کالاها، جلوگیری از ایجاد خسارت و آسیب به محموله‌های تجاری و شخصی را تضمین می‌کند. برای مثال، کالاهای شکننده باید در بسته‌بندی‌های مناسب و با استفاده از مواد پرکننده ایمن شوند تا حین حمل و نقل آسیب نبینند.
از جهت دیگر، قوانین و مقررات بین المللی برای چیدمان و به ترتیب قرار دادن کالاها درون واگن نیز بسیار مهم هستند. طبق این قوانین، کالاهای سنگین باید در پایین‌ترین قسمت و کالاهای سبک باید روی آن‌ها قرار گیرند. این کار، تعادل و استحکام بسته‌های درون واگن را تضمین می‌کند.
تأیید اصالت و سلامت کالا
هر شرکت حمل و نقل ریلی برای جابه‌جایی بار، نیاز به دریافت و بررسی مدارک شخص یا شرکت سفارش‌دهنده دارد. با این حساب، اگر قصد صادرات یا واردات کالایی را دارید، باید برای تهیه مدارک و مجوزهای لازم که اصالت و صحت کالاها را نشان می‌دهند، اقدام کنید. به بیان دقیق‌تر، شرکت حمل و نقل ریلی طبق قوانین و مقررات از پیش نوشته‌شده، نمی‌تواند کالاهای ممنوعه، خراب یا بدون گواهی‌نامه عبور را جابه‌جا کند.
قوانین مربوط به ابعاد وزن بار
طبق استانداردهای جهانی، ابعاد و وزن محموله نباید بیشتر از حد مجاز باشد. این قانون به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از وجود بار سنگین درون واگن وضع شده است. در کنار این موضوع مهم، هر شرکت حامل، بسته به توان و گنجایش واگن‌های باربری، سقفی را برای حجم، اندازه و وزن بسته‌ها تعیین می‌کند. پیش از اقدام، از این مقادیر آگاه شده و وزن، اندازه‌ها و حجم محموله خود را با آن تطبیق دهید.
قوانین مربوط به حمل مواد خطرناک
حمل مواد خطرناک مانند بارهای قابل اشتعال یا انواع سوخت، باید با رعایت قوانین و مقررات مربوط به آن‌ها انجام گیرد. کارمندان بخش تخلیه و بارگیری باید از ماهیت بسته‌ها اطلاع داشته باشند و با اتکا به آن چه در کلاس‌های آموزشی اندوخته‌اند، برای جابه‌جایی آن‌ها اقدام کنند.
در نظر گرفتن شرایط محیطی
رحمت‌های الهی مانند بارش باران، برف و یخبندان، در کنار تمام خوبی‌هایی که دارند، گاهی وقت‌ها باعث می‌شوند که تخلیه و بارگیری برای کارکنان دشوارتر شود. همچنین، وجود شرایط آب و هوایی نامساعد ممکن است باعث ایجاد تاخیر در تخلیه و بارگیری گردد. به همین منظور، شرکت حمل‌کننده پیش از قرار گرفتن در چنین شرایطی، باید چاره‌ای اندیشیده باشد. در اختیار داشتن تجهیزات لازم برای حمل و جابه‌جایی بسته‌ها، لباس‌های متناسب با شرایط جوی و متخصص بودن افراد، از مهمترین موارد هستند.
توجه داشتن به تنوع بار
در فرایند حمل و نقل ریلی به روش گروپاژ، تنوع بار زیادی وجود دارد که باعث به‌کارگیری روش‌ها و تکنیک‌های گوناگون برای بارگیری و تخلیه بار می‌شوند. برای بارهای سنگین و بزرگ، روش هوشمند پیشنهاد می‌شود، در حالی که برای بارهای کوچک و متوسط، روش دستی و سنتی مناسب‌تر است.
نتیجه گیری
پروسه تخلیه و بارگیری در حمل و نقل ریلی، یک فرآیند بسیار پیچیده بوده که قوانین و مقررات بسیاری برای آن تعریف شده است. رعایت این قوانین و مقررات، تأمین و حفظ ایمنی کارکنان و کالاها را سبب می‌شود که به سوی جلوگیری از ورود هرگونه خسارت و آسیب به شخص سفارش‌دهنده هدایت خواهد شد. «سپهران»، بزرگترین شرکت حمل و نقل ریلی در ایران، با تکیه بر آخرین متدهای آموزشی، قوانین مرتبط با بارگیری، چیدمان، بسته‌بندی و تخلیه بار را به کارکنان پرتلاش خود آموزش داده و سلامت مرسوله‌های شما را در هر شرایطی تضمین می‌کند.