حمل و نقل ریلی همواره یکی از مطمئن‌ترین و بهینه‌ترین روش‌های انتقال مسافر و کالا بوده است. بخشی از تأمین ایمنی این راهکار ترانزیتی در قطارها و واگن‌ها، بر دوش بوژی قرار دارد. در این پست با این بخش از تجهیزات ریلی بیشتر آشنا می‌شوید. پس از آن نیز از انواع بوژی قطار آگاهی پیدا می‌کنید. با «سپهران ریل» همراه باشید.
بوژی ریلی چیست؟
عملکرد صحیح و بهینه ناوگان ریلی، مسئله‌ای بسیار حساس و حیاتی است. بوژی (Bogie) یا در اصطلاح آمریکای شمالی تراک (Truck) نقش عمده‌ای در این زمینه دارد. به‌طور خلاصه، بوژی قطار یک قاب یا شاسی است که چرخ‌ها را روی خود حمل می‌کند. این قطعه به به چرخ‌ها اجازه می‌دهد در امتداد ریل به حرکت در بیایند. همچنین، وظیفه جذب تکانه‌های حین حرکت را نیز به عهده دارد. درحقیقت بخشی از قطار است که مستقیماً با ریل‌ها تماس پیدا می‌کند.
کاربرد و اهمیت بوژی قطار در حمل و نقل ریلی
تا اینجا به‌طور خلاصه با ماهیت و کارکرد این بخش از قطار آشنایی پیدا کردید. بااین‌حال، بوژی از دیگر جهات نیز نقش مهمی ایفا می‌کند:
افزایش اطمینان از عملکرد مناسب و بهینه قطار
یکی از اهدافِ طراحی این بخش، کمک به حرکت روان واگن‌هاست. بوژی در طول مسیر قطار با خطوط ناهموار یا نیروی خارجی برخورد می‌کند. این انرژی اضافه توسط بوژی جذب و به‌صورت یکنواخت پراکنده می‌شود؛ درنتیجه تکانه‌ها به حداقل میزان ممکن می‌رسد.
تثبیت ایمنی فرایند حمل و نقل
همان‌طور که می‌دانید، در حمل و نقل کالا جلوگیری از ضربه چندین برابر اهمیت پیدا خواهد کرد؛ زیرا بروز این اتفاق باعث شکستگی و خرابی محموله‌ها می‌شود. یک بوژی ریلی، با طراحی مناسب، از سیستم تعلیق بهینه‌‌ای بهره می‌برد؛ درنتیجه ارتعاش‌های واگن به مقدار بسیار کمی کاهش می‌یابد.
حفظ کارایی حمل و نقل ریلی در انتقال محموله‌های سنگین
قطارهای ترانزیتی علاوه بر حفظ سرعت خود باید توانایی حمل محموله‌های بسیار سنگین را داشته باشند. بوژی اصطکاک چرخ با ریل را کاهش می‌دهد؛ درنتیجه مصرف انرژی توسط حامل کاهش می‌یابد و درمقابل، کارآیی (راندمان) آن افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل، حمل و نقل ریلی گزینه مناسبی برای ترانزیت کالاهای سنگین به شمار میرود.
توزیع بهینه وزن بین چرخ‌های قطار
توزیع بهینه وزن بین چرخ‌ها در پایداری سرعت و حفظ تعادل قطار نقش دارد. یکی از وظایف سیستم تعلیق بوژی نیز همین موضوع است. این مسئله باعث کاهش استهلاک حامل و واگن‌ها و همچنین افزایش طول عمر آنها خواهد بود.
بوژی ریلی از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
این بخش از ناوگان ریلی، چطور وظایف خود را انجام می‌دهد؟ بوژی از چند بخش مختلف تشکیل شده است و کنار هم قرارگرفتن آنها، زمینه حفظ سرعت، کاهش ضربات و… را فراهم می‌کند.
در این بخش با اجزای بوژی بیشتر آشنا می‌شوید.
چرخ‌ها
درحقیقت چرخ‌ها هستند که وزن قطار را تحمل می‌کنند. آنها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که دقیقاً روی دو سمت ریل قرار بگیرند و در امتداد آنها حرکت کنند. هر بوژی (با توجه به تعداد محور خود) حداقل دارای دو چرخ است. معمولاً جنس این قطعات از فولاد است؛ درنتیجه می‌توانند با دوری بالا به دور محور خود به گردش دربیایند.
محورها
محورها متشکل از شفت‌هایی هستند که چرخ به دور آنها می‌گردد. همچنین، این بخش، چرخ‌ها را نیز به یکدیگر متصل می‌کند. کار محورها انتقال وزن و درنتیجه تسهیل حرکت قطار است. محورها به‌طور کلی در دو دسته توپر و توخالی قرار می‌گیرند. برای ساخت محور نیز آلیاژهای متفاوتی به کار میرود.
این تنوع باعث می‌شود انواع واگن با کاربردهای مختلف به زنجیره حمل و نقل افزوده شده باشد.
سیستم تعلیق
وظیفه سیستم تعلیق بوژی قطار، جذب ضربه‌ها و تکان‌هاست. سیستم تعلیق از اجزای مختلفی مثل فنر، قاب و… تشکیل می‌شود.
سیستم ترمز
حتی اندک‌آشنایی با وسایل حمل و نقل نیز باعث درک کارکرد ترمز‌ها خواهد بود. این بخش وظیفه کنترل سرعت (کاهش آن) و توقفِ ایمن را به عهده دارد. سیستم ترمز از لنت، دیسک ترمز و سیستم انتقال نیرو تشکیل شده است. مورد آخر بسته به نوع واگن می‌تواند الکترونیکی یا از طریق هوا باشد.
کوپلر و چرخ دنده
در حمل و نقل ریلی، واگن‌ها به‌صورت یک حاملِ واحد درمی‌آیند. چیزی که چنین امکانی را فراهم می‌آورد، کوپلر و چرخ‌دنده‌های آن است. این قطعات بوژی‌ها را به هم متصل می‌کنند و وجود آنها باعث تضمین ایمنی اتصال واگن‌هاست.
انواع بوژی قطار
با توجه به نوع بخش‌های تشکیل‌دهنده بوژی ریلی، انواع مختلفی از آن طراحی و تولید شده است. هرکدام از این نمونه‌ها نیز کاربرد مشخصی دارند. انواع بوژی قطار عبارت‌اند از:
بوژی‌های تک محوره (سنتی)
این نوع بوژی تنها از یک محور و دو چرخ تشکیل شده است. ویژگی مهم این مدل، کاربرد برای مأموریت‌های مختلف (ترانزیت، حمل مسافر و…) و مقرون‌به‌صرفگی قیمت آن است.
بوژی‌های دومحوره
این نوع، رایج‌ترین بوژی استفاده‌شده در صنعت حمل و نقل ریلی است. مدل دومحوره دارای چهار چرخ است. از این نوع هم در انواع قطار استفاده می‌شود.
بوژی‌های سه محوره
با ورود به عصر مدرنِ ترانزیت و جهانی‌شدن اقتصاد، نیاز به حامل‌هایی با ظرفیت بار و ثبات بیشتر به وجود آمد. بوژی‌های سه‌محوره برای پاسخ به این نیاز طراحی شدند. این نوع دارای شش چرخ هستند.
بوژی‌های ژاکوب
ساخت بوژی نیازمند صرف مواد اولیه گران‌قیمت است. به همین خاطر، مالکان واگن‌ها، شرکت‌های حمل و نقل و… دنبال روشی برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها و مواد اولیه بودند. بوژی‌های ژاکوب تا حدودی این مسئله را پوشش دادند. این مدل بین دو واگن قرار می‌گیرد و تعداد بوژی مورد نیاز را کاهش می‌دهد.
بوژی‌های خودران و غیرمحرِّک
بوژی خودران که به اسم مدل موتوری نیز شناخته می‌شود، دارای نیروی پیش‌رانه است. درمقابل، نوع غیرمحرک فقط با اتصال به نمونه موتوری توانایی حرکت پیدا می‌کند.
سخن پایانی
«سپهران ریل» سال‌هاست که بازوی لجستیک و حمل و نقل ریلی کسب‌وکارها و صنایع کشور به حساب می‌آید. این مجموعه راهکارهای ترانزیتی انواع کالا را در مسیرهای داخلی و بین‌المللی ارائه می‌دهد. همچنین، برای بارگیری و تخلیه، تشریفات گمرکی، بسته‌بندی، انبارداری و…، سپهران همراه همیشگی خواهد بود.
مالکیت بیش از ششصد دستگاه انواع واگن، توانایی جابه‌جایی سریع و بهینه کالا را به این شرکت بخشیده است. کارشناسان «سپهران» نیز آمادگی دارند به افراد و شرکت‌ها جهت دسترسی به راهکارهای بهینه لجستیکی، مشاوره تخصصی ارائه دهند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر، دریافت مشاوره، استعلام قیمت و ثبت سفارش با «سپهران» تماس بگیرید.