در دنیایِ تجارت بین‌المللی، دسترسی به راهکارهای کارآمد و قابل اعتماد ترانزیتی و لجستیکی اهمیت زیادی دارد.
حمل و نقل چند وجهی، مدرن‌ترین راهِ‌حل برای پوشش نیازهای مختلف ترانزیتی است. ازاین‌رو دراختیار داشتن بستر یکپارچه لجستیکی برای صنایع و کسب‌وکارها امتیاز کمی نخواهد بود! کنجکاو شدید؟ در این مقاله از بلاگ «سپهران» با این راهکار حمل و نقلی بیشتر آشنا می‌شوید.
منظور از حمل و نقل چند وجهی چیست؟
حمل و نقل چند وجهی (Multimodal Transportation) در مقابل روش سنتیِ انتقال محموله (ترانزیت تک‌وجهی) قرار می‌گیرد.
در این شیوه به‌جای تکیه بر یک بسترِ جابه‌جایی، حداقل از دو روش مختلف استفاده می‌شود؛ برای مثال از جاده و دریا، راه‌آهن و هواپیما یا مانند آن. دومین ویژگی این راهکار، وجودِ تنها یک قرارداد بین فورواردر و مشتری است که به کمک آن فرایند حمل و نقل بسیار ساده می‌شود.
نقش حمل و نقل چندوجهی در لجستیک و ترانزیت مدرن
با گسترش حجم تجارت جهانی، زنجیره‌های تأمین نیز به‌طور فزاینده‌ای رو به پیچیدگی رفتند. یک محموله گاهی بین چند قاره مختلف جابه‌جا می‌شود؛ درنتیجه نیاز به یکپارچگی در شبکه لجستیکی به وجود می‌آید.
حمل و نقل مالتی مدال با بهینه‌سازی مسیرهای انتقال، پیچیدگی شبکه لجستیکی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این با این راهکار محاسبه‌پذیری فرایند انتقال، زمانِ تحویل و امکان مدیریت بهینه‌تر سرمایه برای فعالان اقتصادی ایجاد می‌شود.
مقایسه حمل و نقل مالتی مدال با سایر روش‌ها
همان‌طور که در بخش‌های قبلی خواندید، این راهکارِ ترانزیتی، شیوه‌ای مدرن به حساب می‌آید. برای درک بیشتر ماهیت آن، خوب است حمل و نقل چند وجهی را با دیگر روش‌های موجود حمل و نقل مقایسه کنید.
حمل و نقل تک وجهی (Unimodal)
وقتی محموله‌ای در تمام مدت رسیدن به مقصد، فقط به‌وسیله یک بسترِ ترانزیتی جابه‌جا شود، حمل آن تک‌وجهی خواهد بود. برای مثال، کالایی به کمک تریلی از ایران به کشورهای اروپایی می‌رسد.
شاید این راهکار در مسیرهای کوتاه مناسب باشد، اما با افزایش مسافت، بهینگی خود را از دست می‌دهد؛ دلیل این مسئله نیز افزایش زمان انتقال و به‌حداکثررسیدن توقف‌های بین مسیر است.
ترانزیت میان وجهی (Intermodal)
در این شیوه نیز حداقل از دو بستر متفاوت (زمین، دریا یا هوا) کنارِ هم استفاده می‌شود؛ با این تفاوت که برای هر مرحله از انتقال، قرارداد جداگانه‌ای با شرکت یا شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی ثبت می‌گردد و همین عامل موجب افزایش زمان حمل و پیچیدگی ترانزیت کالا خواهد بود؛ چراکه شرکت‌ها و افراد مختلف نیازمند هماهنگی بیشتر برای رسیدگی به وضعیت محموله می‌شوند.
حمل و نقل ترکیبی (Combined)
حمل و نقل ترکیبی شباهت بسیار زیادی با حمل و نقل چند وجهی دارد. تفاوت این دو در یک نکته است: در ترانزیت ترکیبی بخش عمده سفر از طریق مسیرهای ریلی یا آبراه‌های داخلی است. مرحله پایانی انتقال نیز توسط کوتاه‌ترین مسیر جاده‌ای صورت می‌گیرد.
مزایای ترانزیت مالتی مدال
چند دلیل مهم برای محبوبیت این راهکار حمل و نقلی وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.
بهینه‌سازی هزینه‌ها
با درخواست این روشِ انتقال، شرکت‌های حمل و نقل بهینه‌ترین مسیر را طراحی و متناسب‌ترین حامل را (مطابق با نوعِ محموله) انتخاب می‌کنند. درنتیجه، راهکارها براساس نیاز مشتری شخصی‌سازی شده و مدیریت هزینه‌ها امکان‌پذیر می‌شود. این عامل کمک مهمی به مدیریت مالی مجموعه‌ها خواهد کرد.
انعطاف‌پذیری بالا
در این روش، جایگزینی نوع حامل یا مسیر حمل امکان‌پذیر است. به‌طوریکه در صورت رخداد یک حادثه، جایگزینی حامل یا تغییر مسیر سریع‌تر صورت خواهد گرفت و زنجیره تأمین با حداقل اختلال مواجه خواهد شد.
سازگاری با محیط زیست
حمل و نقلِ سبز موضوعی جدید در دنیای لجستیک به شمار می‌رود؛ اما در همین زمان کوتاه اهمیت بالایی پیدا کرده است. از نظرگاهِ کلان، عدمِ تکیه به یک راهکار ترانزیتی (به‌طور میانگین) منجر به انتشار میزان کمتری از گازهای گلخانه‌ای خواهد شد.
ارائه و دریافت خدمات درب به درب
اتصال شیوه‌های مختلف حمل و نقل به یکدیگر، این فرصت را به فرستنده می‌دهد تا محموله را به مکانِ دقیق موردنظر گیرنده برساند. عدم نیاز به تحویل و ترخیص چندباره کالا، سرعت این فرایند را حتی بیشتر از سایر گزینه‌های ممکن می‌کند.
انواع راهکارهای حمل و نقل چندوجهی
در بخش‌های قبل فهمیدید ترانزیت مالتی مدال حداقل به دو بستر مختلف نیاز دارد. به‌طور کلی می‌توانید این شیوه را به سه دسته ریلی چندوجهی، دریایی چندوجهی و هوایی چندوجهی تقسیم کنید. علت این نام‌گذاری هم اختصاصِ بخش عمده مسیر به این بسترهاست. بااین‌حال، زیردسته‌های دیگری نیز وجود دارد:
دریایی-هوایی
در این شیوه، سرعت حمل و نقل هوایی، با مقرون‌‌به‌صرفگیِ راهکارهای دریایی ترکیب می‌شود. به همین خاطر، ترانزیت دریایی-هوایی انتخابی مناسب برای حمل محموله‌های تندمصرف در مسافت‌های دور است.
هوایی-جاده‌ای
برای انتقال سریع یک محموله بین دو قاره مختلف از این روش استفاده می‌شود. محموله از دردسترس‌ترین فرودگاهِ مبدأ به نزدیک‌ترین فرودگاه مقصد می‌رسد. سپس از آنجا، از طریق تریلی به‌سمت مقصد نهایی حرکت می‌کند.
ریلی/جاده‌ای-آبی-ریلی-جاده‌ای
شاید این اسم کمی پیچیده باشد، اما ماهیت آن کاملاً قابل فهم است. در این ترکیب، یک محموله از طریق راه‌آهن (یا در برخی شرایط تریلی) به یک بندر داخلی می‌رسد. سپس در بندری دیگر، محموله روی قطار بارگیری می‌شود و نهایتاً از طریق کشنده‌های جاده‌ای به مقصد نهایی می‌رسد.
Mini-Bridge
در این سیستم، کانتینرها از طریق دریا از یک بندر به بندر دیگر منتقل می‌شوند. از آنجا نیز به‌وسیله راه‌آهن، به‌سمت مقصد نهایی حرکت می‌کنند.
اهمیت خطوط ریلی در حمل و نقل مالتی مدال
اگر دقت کرده باشید، دیده‌اید که راه‌آهن از ارکان مهم خدمات حمل و نقل چند وجهی به شمار می‌رود. این موضوع چند علت دارد:
مقرون به صرفگی
با افزایش فاصله مبدأ و مقصد، ترانزیت جاده‌ای هزینه بالایی پیدا می‌کند. درحالیکه در چنین فواصلی هزینه انتقال کالا با قطار مقرون‌به‌صرفه‌‌تر خواهد بود.
پایداری (زمان و حجم)
نسبت به فضای محدود هواپیما، یک قطار قابلیت اتصال به تعداد بالایی از انواع واگن را دارد. به همین خاطر، ارسال حجم زیادِ محموله‌های سنگین با این روش ممکن خواهد بود. همچنین، برنامه منظم حرکت قطارها، خیال شما را از بابت زمان‌بندی نیز آسوده می‌کند.
آینده روشن حمل و نقل ریلی
سرمایه‌گذاری روی ساختار ریلی در حال افزایش است. در کشور ایران نیز در سال‌های اخیر بخش خصوصی حضور پررنگی در این حوزه داشته که موجب توسعه صنعت ترانزیت ریلی کشور شده است. علاوه بر این صنایع و کسب‌وکارها به کمک مسیرهای ریلی و خطوط راه‌آهن بین ایران و همسایگان با کریدورهای مهم تجاری اتصال پیدا خواهند کرد.
با سپهران، همچون ریل‌ها شکست ناپذیر شوید
سپهران ریل از پایان دهه ۹۰ شمسی به حوزه حمل و نقل بین‌المللی ریلی ورود کرد. این مجموعه در طول دوران فعالیت خود همراه همیشگی صنایع و کسب‌و‌کارهای مختلف کشور بوده است.
مالکیت صدها واگن، حضور در بنادر مختلف و ارائه خدمات گسترده لجستیکی، این امکان را به سپهران بخشید تا به یکی از پیشتازان ارائه خدمات حمل و نقل چند وجهی تبدیل شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، با کارشناسان سپهران تماس بگیرید.
سخن پایانی
با اشتراک این مقاله می‌توانید فرصت آشنایی با یک راهکار ترانزیتی مدرن و پایدار را برای صاحبین کسب‌وکارها فراهم کنید. همچنین، می‌توانید نظرات خود را از طریق فرم انتهای این صفحه با «سپهران» در میان بگذارید. کارشناسان ما آماده پاسخ‌گویی به سؤالات شما هستند.