راه‌آهن‌ها و ادارات گمرک ریلی، مانند سایر مراکز وابسته به کارگو، برای کاهش احتمال بروز اختلال در زمان بارگیری و حمل، با قوانینی سازمان‌دهی شده‌اند که برای مسافران و صاحبان محموله محدودیت‌هایی را تعریف می‌کنند. این محدودیت‌ها نوعی برابری در حقوق را برای افراد به ارمغان می‌آورد. همان‌طور که برای مسافران در هواپیماها، میزانی برای حداکثر بار مجاز مشخص شده است، در باربری ریلی نیز چنین شرایطی وجود دارد. در قطارها، علاوه بر وزن، ابعاد محموله نیز مهم است و درمورد آن محدودیت‌هایی وجود دارد. البته برای حمل انواع بارهای مجاز در هر وزن و ابعادی، راهکارهایی وجود دارد. در ادامه این مطلب از بلاگ «سپهران» با مبحث میزان بار مجاز با قطار، محدودیت‌های حمل بار ریلی و راهکارهای مؤثر برای مقابله با آن‌ها آشنا می‌شویم.
راهکارهای حمل بهینه و نحوه ارسال بار با قطار
ویژگی‌های مثبت و شرایط خاص حمل و نقل ریلی به‌روشنی نشان می‌دهد که چرا بسیاری از بازرگانان و مسافران، این روش حمل و نقل را به روش‌های زمینی، هوایی و دریایی ترجیح می‌دهند. یکی از دلایل اصلی محبوبیت این روش، ایمنی بیشتر نسبت به سایر روش‌هاست. همچنین، هزینه‌های به‌صرفه، مصرف کمتر انرژی، یکنواختی سیستم سازمان‌دهی خطوط ریلی و موارد زیرساختی، برخی دیگر از دلایل پربودن راه‌آهن‌ها از مسافران و بازرگانان به حساب می‌آیند. البته یکی از ویژگی‌های باربری ریلی که نباید از آن غافل بود، محدودیت‌های کمتر در وزن، ابعاد و محتوای بار ارسالی است.
رابطه محدودیت‌ها و شیوه حمل
درحقیقت، محدودیت‌های باربری به نوع ارسال بار با قطار بستگی دارد. حمل بار توسط راهآهن، به‌طور کلی به سه روش زیر انجام می‌شود:
– حمل بار همراه با هر مسافر: میزان بار مجاز با قطار بهعنوان بار همراه و رایگان، حداکثر 30 کیلوگرم بوده و ابعاد آن حداکثر 70 سانتی‌متر است.
– ارسال بار در باجه توشه (Baggage Collection): برخی از بارها برای حمل در کوپه‌های قطار و همراه با مسافر مناسب نیستند. در این صورت، این بارهای خاص به باجه توشه سپرده می‌شوند. بارهایی که در این باجه، در ایستگاه راهآهن قرار دارند، در زمان شروع حرکت قطار به واگنی منتقل می‌شوند که معمولاً به همان قطار مسافر متصل است. در غیر این صورت، بارهای درون باجه در اولین فرصت با قطار بعدی به‌سمت مقصد ارسال خواهند شد.
– حمل بارهای بزرگ از طریق انبار توشه (Baggage Delivery): برخی از بارهایی که امکان قرارگیری آن‌ها در کوپه و باجه توشه وجود ندارد، در انبار توشه راهآهن قرار می‌گیرند. در این صورت، مرسوله با دقت بسته‌بندی شده و به انبار توشه در راهآهن انتقال پیدا می‌کند. راهآهن در قبال مرسوله، رسیدی به فرستنده بار می‌دهد که نکاتی از محتویات بسته و ارزش حدودی آن، وزن بار، نام و آدرس فرستنده، نام و آدرس گیرنده و هزینه حمل و نقل روی آن ذکر شده است. در مبحث مهم میزان بار مجاز با قطار، محدودیت‌ها زمانی کاهش پیدا می‌کنند که بارها از انبار توشه به مقصد ارسال شوند.
بررسی مقدار بار مجاز با قطار
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، بارها در قطار یا بهعنوان بار همراه، یا از طریق توشه حمل می‌شوند. حداکثر وزن مجاز بارها در قطار، 150 کیلوگرم است. بنابراین، هر مسافر با یک بلیت تمام‌بها می‌تواند به روش‌های مختلف با محدودیت‌ها مقابله کرده و علاوه بر 30 کیلوگرم بار همراه و رایگان، با پرداخت هزینه‌های مضاعف، تا سقف 150 کیلوگرم بار غیرهمراه را حمل کند. همچنین، مسافرانی که با بلیت نیم‌بها سفر می‌کنند می‌توانند بهصورت رایگان 20 کیلوگرم بار را بهعنوان بار همراه به سالن ببرند. این مسافران نیز می‌توانند با پرداخت هزینه‌های اضافه‌بار، بیش از میزان بار مجاز با قطار، مجدداً تا سقف 150 کیلوگرم را با خود حمل کنند.
نحوه عملکرد حمل بار با توشه نیز مانند بارهای همراه، با قوانینی کنترل می‌شود. بارهایی که از طریق توشه با قطار به مقصد ارسال می‌شوند، باید به‌‌راحتی و بدون نیاز به جرثقیل و ماشین‌آلات سنگین بارگیری و تخلیه شوند. بنابراین، بارهایی در انبارها و باجه‌های توشه قابل پذیرش هستند که حداکثر 5 بسته بوده، ابعاد آن‌ها کمتر از 2 متر و وزن آن‌ها نیز کمتر از 200 کیلوگرم باشد. همچنین، با توجه به قوانین ادارات گمرک و راه‌آهن‌ها در بهره‌مندی از انبارهای توشه، به‌ازای هر 100 کیلومتر باربری با قطار، مبلغی مضاعف از مسافران دریافت می‌شود.
منظور از توشه یا بار غیرهمراه چیست؟
محدودیت‌های ورود محموله‌ها به قطار، فقط به دلیل راحتی تمام مسافران وضع شده‌اند. به‌طور کلی، پیش از شروع حرکت، با ورود بارهایی که در آرامش مسافران و عملکرد کارکنان قطار اختلال ایجاد کنند، برخورد می‌شود. وسایل غیرهمراه، بخشی از بارهای مسافران است که امکان ورود به کوپه‌ها را ندارند و باید به‌‌وسیله واگن‌های باربری، دور از مسافران حمل شوند. تمام بارهایی که حمل آن‌ها از طریق قطار مجاز است، از طریق این واگن‌ها بدون مشکل حمل می‌شوند و معمولاً ابعاد آن‌ها بیش از 75 سانتی‌متر است. مسافران برای جلوگیری از بروز اختلال با برنامه‌ریزی راهآهن، باید بار مازاد خود را تا یک ساعت پیش از شروع حرکت قطار، در باجه توشه قرار دهند.
حمل کدام بارها با قطار غیرمجاز است؟
بدیهی است که در زمان حمل و نقل، ورود برخی از محموله‌ها به داخل وسایل نقلیه غیرممکن و غیرمجاز است. ادارات راهآهن، فرودگاه‌ها، بنادر تجاری و… به برخی از بارها حساسیت زیادی نشان می‌دهند. از حساس‌ترین بارها می‌توان به انواع اسلحه‌های سرد و گرم، مواد منفجره، مهمات، گلوله، پوست طبیعی و… اشاره کرد. همان‌طور که گفته شد، این محدودیت‌ها، به‌منظور حفظ محیطی ایمن برای سفر اهمیت دارند.
علاوه بر اسلحه‌ها، طبق قوانین حمل بار مجاز با قطار، با حمل کالاهای قاچاق، داروهای خاص به مقدار زیاد، سیگار و انواع دخانیات، شیشه و مشروبات الکلی، مواد سمی و اسیدی، وسایل بیماری‌زا یا مشکوک به آلودگی، مواد فاسدشدنی با بوی نامطبوع، گاز پیک‌نیک مسافرتی و انواع حیوانات نیز برخورد می‌شود. همچنین، مأموران قطار و کوپه‌ها از ورود وسایل حجیم که سد راه مسافران در راهروهای باریک می‌شوند، جلوگیری خواهند کرد.
هزینه حمل بار با واگن‌های باربری و مراحل تحویل بار به توشه بار
همان‌طور که گفته شد، با توجه به اعتبار بلیت، مسافران می‌توانند 20 تا 30 کیلوگرم از بارهای خود را بهصورت رایگان و همراه با خود در کوپه‌ها حمل کنند. اگر قصد حمل مقدار بیشتری را دارید، باید مبلغی جداگانه از بلیت قطار را به حمل اضافه‌بار اختصاص دهید. برای انتقال بار به انبار توشه، ابتدا باید بلیت خود را به مأمور باجه نشان دهید.
مقایسه حمل بار ریلی با سایر روش‌ها
علاوه بر حمل و نقل ریلی، روش‌های دریایی، هوایی و زمینی با کامیون نیز برای باربری داخلی و بین‌المللی رواج دارند. در بین این روش‌ها، حمل و نقل هوایی سریع‌ترین و گران‌ترین روش رساندن بار به مقصد است. حمل و نقل دریایی نیز روش سریعی به شمار می‌آید، اما فقط در برخی از موارد که خطوط لنگرگیری کشتی‌های باربری وجود داشته باشد، امکان‌پذیر است. باربری زمینی با کامیون کندترین روش شناخته می‌شود، اما همچنان به دلیل هزینه پایین، در مسافت‌های طولانی رواج دارد. در این بین، حمل و نقل با قطار، با توجه به گستردگی خطوط ریلی و تعدد راه‌آهن‌ها، در تمام نقاط کشور ممکن است. همچنین، با این روش، بار در مدت‌زمانی کوتاه و با هزینه‌های به‌صرفه به مقصد می‌رسد. علاوه‌براین، احتمال بروز اتفاقاتی که سلامت محموله را تهدید می‌کنند، در روش حمل و نقل ریلی به حداقل می‌رسد.
نتیجه گیری
حمل و نقل ریلی، به‌واسطه خطوط راهآهن، از هر نظر یکی از بهترین روش‌های باربری داخلی و بین‌المللی به شمار می‌رود. مسافران و بازرگانان می‌توانند محموله خود را بهصورت همراه با مسافر و از طریق انبار توشه، به مقصد برسانند. میزان بار مجاز در قطار که بهصورت رایگان همراه با مسافر وارد کوپه می‌شود، معمولاً بین 20 تا 30 کیلوگرم است. همچنین، ابعاد آن نیز نباید بیشتر از 70 سانتی‌متر باشد. در برخی موارد که مسافران قصد حمل میزان بار بیشتری نسبت به میزان معین‌شده را دارند، می‌توانند با پرداخت هزینه‌های اضافه‌بار، که بسیار به‌صرفه‌تر از هزینه اضافه‌بار در فرودگاه‌هاست، بارهای خود را با حداکثر 150 کیلوگرم وزن، از طریق توشه‌بار به مقصد برسانند. چهارده نمایندگی فعال ما که در سراسر کشور پراکنده شده‌اند، تحت نظر مجموعه «سپهران ریل» فعالیت می‌کنند و آماده خدمت‌رسانی به مسافران در راه‌آهن‌ها هستند. شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با محدودیت‌های حمل و نقلی، با مشاوران ما ارتباط برقرار کنید و از خدمات متنوع این مجموعه بهره‌مند شوید.