در این مجلۀ آموزشی از وبلاگ سپهران ریل راسا، معتبرترین شرکت حمل و نقل ریلی داخلی و حمل و نقل ریلی بین‌المللی، با ما همراه باشید تا بهترین تجربه در این حوزه را کسب نمایید.
انتخاب شیوه حمل و نقل، یکی از دغدغه‌های اصلی هنگام اقدام به فروش کالا یا صادرات و واردات آن می‌باشد. یکی از روش‌های محبوب در میان تجار و بازرگانان، استفاده از شیوه حمل و نقل ریلی و جابه‌جایی کالا توسط قطار است. این روش، از آن جهت پرطرفدار است که علاوه بر ایمنی بسیار بالا، هزینه کمتری را نیز بر صاحبین کالا تحمیل می‌کند.
اما حمل و نقل ریلی نیز مانند هر روش دیگری، اصول و قوانین خود را دارد؛ این اصول و مقررات، باعث تداوم محبوبیت و استفاده از حمل و نقل ریلی نیز می‌شوند. بنابراین، آگاهی نسبت به این مقررات، باعث می‌شود دید بازتری برای استفاده از حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی پیدا کنید و بهتر بدانید چه اتفاقاتی در این میان می‌افتد.
پس با ما در این مقاله همراه باشید تا اصول حمل و نقل ریلی در داخل و خارج کشور را مرور کنیم.
چرا باید حمل و نقل ریلی را انتخاب کنیم؟
حمل و نقل ریلی داخلی به دلیل گستردگی شبکه راه آهن ایران، روشی مطمئن، مقرون به صرفه و سریع برای انتقال کالا در داخل کشور می‌باشد؛ اما با توجه به مرز مشترک ایران با کشورهای بسیار و ارتباط این کشورها از طریق کریدورها با ایران، حمل و نقل ریلی بین المللی نیز در میان صادرکنندگان و واردکنندگان انواع محصول، محبوبیت بسیار دارد.
یکی از نگرانی‌های همیشگی صاحبان کالا -به خصوص کالاهای فاسدشدنی- با استفاده از طراحی‌های جدید واگن‌های قطارها، قابل حل می‌باشد. همچنین امکان جابه‌جایی انواع کالاهای بزرگ و کوچک، در حجم بالا، توسط حمل و نقل ریلی بین المللی و داخلی، میسر می‌شود.
واگن‌های مختلفی با توجه به نوع کالایی که قرار است حمل شود، مورد استفاده قرار می‌گیرند که چند مورد از پراستفاده ترین واگن‌ها به شرح زیر می‌باشد:
- واگن مسقف
- واگن لبه بلند
- واگن لبه کوتاه
- واگن یخچال‌دار
- واگن مخرن‌دار
- واگن قیف
ایران از طریق بنادر خشک و ایستگاه‌های ریلی مرزی با دیگر کشورها مرتبط می‌شود که در زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- مرز ریلی اینچه برون
- مرز ریلی سرخس
- مرز ریلی لطف‌آباد
- مرز آستارا، شمتیغ و میرجاوه
تنوع در نوع واگن‌ها و اختصاصی سازی شدن ویژگی‌ها در حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی، امنیت بسیار بالا و هزینه کم، تنها چند مورد از مهم‌ترین ویژگی‌های حمل و نقل ریلی می‌باشد؛ به همین دلیل، اگر شهر یا کشور مقصد شما در خطوط راه‌آهن داخلی یا بین المللی قرا دارد، پیشنهاد ما به شما استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی است.
اصول حمل و نقل ریلی در داخل ایران به چه صورت است؟
به کوشش وزارت راه و ترابری و پژوهشکده حمل و نقل، کتابچه ای در رابطه با مقررات صنعت حمل‌ونقل کشور و خارج از مرزهای کشور، تألیف شده است. البته برای درک عمیق این قوانین، شما باید دید کاملی نسبت به حوزه حمل‌ونقل ریلی داخلی و حمل ونقل ریلی بین المللی داشته باشید؛ و اگر چنین نیست، بهتر است از متخصصین این حوزه کمک بگیرید.
اگر بخواهیم به طور کلی به این قوانین و مقررات اشاره کنیم، شامل چنین مواردی می‌شود:
- آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک
- استخدام اتباع خارجی
- امنیت سفر و ایمنی محصولات
- امور استخدامی امور گمرکی
- ایمنی راه‌ها و راه‌آهن
- بیمه و تأمین اجتماعی
- تأمین ماشین‌آلات
- تعرفه خدمات
- حمل کالای خطرناک
- حمل و نقل ترکیبی
- حوادث غیرمترقبه
- راه‌آهن – مترو
- ساخت، بهره‌برداری و نگهداری
- سازمان و تشکیلات
- شماره‌گذاری وسائط نقلیه
- شورای عالی هماهنگی ترابری کشور
- عوارض گردشگری و خدمات‌رسانی
- مالی و محاسباتی
- مالیات
- محیط زیست
- مشارکت در پروژه‌های عمرانی
- نیروی انسانی
- عضویت در سازمان‌های بین المللی
- قراردادهای چندجانبه بین المللی
- قراردادهای دوجانبه بین المللی
هر کدام از این موارد ذکرشده، از جنبه‌های بسیاری قابل توضیح و بسط هستند؛ اما ما در ادامه تنها به چند مورد از این قوانین و قواعد اشاره می‌کنیم.
قوانین حمل و نقل ریلی داخلی
ماده‌هایی که مربوط به حمل و نقل ریلی داخلی می‌شوند، اصولاً هر کدام شامل چند تبصره هستند. در اینجا به دو ماده‌ای که هر شرکت حمل و نقل ریلی داخلی ملزم به اجرای آن می‌باشد، اشاره می‌کنیم؛ در صورت علاقه نسبت به آگاهی بیشتر دربارۀ قوانین حمل و نقل ریلی داخلی، ما به شما مطالعه کتابچه‌ای که پیشتر به آن اشاره کردیم را پیشنهاد می‌کنیم:
1. ماده 3
راه‌آهن موظف است تا تردد ریلی را به گونه‌ای برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل کند که حمل و نقل ناوگان شرکت‌های حمل و نقل ریلی در شرایط یکسان از نظر تعرفه دسترسی و استفاده از شبکه امکان پذیر باشد. ایجاد محدودیت عبور واگن هر یک از شرکت‌ها، توسط راه‌آهن به غیر از موارد تعیین شده در مقررات ایمنی حرکت و ظرفیت خطوط، تخلف محسوب خواهد شد و در صورت بروز هرگونه خسارت ناشی از این محدودیت برای شرکت‌های حمل و نقل ریلی و تأیید آن توسط مراجع مرتبط، راه‌آهن مجبور به جبران آن است.
2. ماده 6
تعرفه بهره‌برداری از شبکه ریلی کشور به منظور عبور یک یا چند واگن و یا یک قطار کامل (باری یا مسافری) به صورت باردار یا خالی از روی شبکه ریلی بر حسب وزن، ظرفیت و طول واگن، طول و ابعاد کالای بارگیری شده در واگن‌های ویژه، مسیر حرکت، شرایط مسیر و دیگر عوامل مؤثر در این راستا و همچنین سرویس‌های ارتباطی، به موجب آئین‌نامه ای خواهد بود که توسط هیأت مدیره راه آهن تهیه و با تصویب وزیر راه و ترابری لازم الاجراء است.
قوانین حمل و نقل ریلی بین المللی
اتحادیه‌ها و کنوانسیون‌هایی جهت برقراری نظم و ایجاد مقررات برای هر شرکت حمل و نقل ریلی بین المللی، تشکیل شده‌اند که چند مورد از نام‌آشناترین‌های آن‌ها را ذکر می‌کنیم:
- اتحادیه بین المللی کنگره‌های راه‌آهن یا IRCA
این اتحادیه با هدف ایجاد توسعه در استفاده از حمل و نقل ریلی بین المللی شکل گرفته است. ۷۵ کشور در این اتحادیه عضو هستند که کشور ما هم در سال 1950 به این اتحادیه پیوست و شرط عضویت در آن خطوط راه‌آهن و شبکه‌های حمل و نقل سراسری است.
- کنوانسیون حمل و نقل بین المللی راه‌آهن یا COTIF
هدف ایجاد این کنوانسیون، برقراری نظم و قانونی جهت ترابری مسافران و باربری با استفاده از حمل و نقل ریلی بین المللی می‌باشد.
- اتحادیه بین المللی راه‌آهن‌ها یا UIC
هدف از تشکیل این اتحادیه، اصلاح و همسان کردن شرایط مربوط به ساخت و بهره‌برداری از راه‌آهن، در رابطه با حجم ترافیک بین المللی و هماهنگی اقدامات عمومی سازمان‌های بین المللی و اجرای موافقت‌نامه‌های ویژه حمل و نقل ریلی است.
مانند بخش داخلی، از قوانین بخش بین الملل نیز به دو ماده قوانین ترابری، اشاره می‌کنیم:
1. ماده 7
راه‌آهن مكلف است با برنامه ريزی و رعايت مقررات مالی واگن‌های حمل ونقل بـار و مـسافر، خود را با زمان بندی مناسب به گونه‌ای كه در امر حمل و نقل ريلی كالا و مـسافر خللـی ايجـاد نشود به شركت‌های حمل و نقل ريلی بین المللی واگذار نمايد.
2. ماده 9
نرخ حمل و نقل ريلی بار متناسب با حمل و نقل جاده‌ای، به صورت توافقی فی‌مابین صـاحبان کالا و شركت حمل و نقل ریلی بین المللی تعيـین و اجـرا خواهـد شـد. بهـای بلـيط مـسافرين توسـط شركت‌های حمل و نقل ريلی در هر مسير و برحسب نوع و درجـه واگـن، قطـار و خـدماتی كـه ارائه می‌شود، تعيين و پس از تأیيد هيئت مديره راه‌آهن به مرحله اجرا در می‌آيد.
جمع‌بندی:
در این مقاله تنها به چند مورد از قواعد و اصول مصوب جهت حمل و نقل ریلی بین المللی و داخلی کالا اشاره شد؛ اما جهت اطلاعات بیشتر و تخصصی‌تر نسبت به نوع کالایی که قصد حمل آن را دارید، می‌توانید با مشاورین ما در سپهران ریل راسا، در ارتباط باشید.
سپهران ریل راسا، فرمانده نوظهور حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی، همراه شماست تا تجربه همکاری با بهترین شرکت حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی را برای‌تان به ارمغان آورد.