با وجود نفت، گاز و دیگر سوخت‌ها و فراورده‌های پتروشیمی، امنیت اقتصادی و عرضی کشورها تا حد مطلوبی تأمین می‌شود. اما این طلاهای سیاه در همه جای دنیا یافت نمی‌شوند و همین مسئله، اقتصاد و قدرت کشورهای گوناگون را به‌مانند یک سکه، به دو روی کاملاً متفاوت تقسیم کرده است. یک روی سکه، قدرت و امنیت اقتصادی را شامل می‌شود و روی دیگر، نشان از ضعف و وابستگی به منابع خارجی دارد.
در این میان، کشور ایران روی قدرتمند سکه را از آن خود کرده و با صادرات و حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی، همواره در لیست ابرقدرتان حوزه تجارت نفت و سایر فراورده‌های پتروشیمی قرار داشته است. در ادامه این بحث مهم، در این مقاله جدید از بلاگ «سپهران» قصد داریم یک قدم جلوتر آمده و نگاه دقیق‌تری به حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی داشته باشیم. اگر از صاحبان شرکت‌های تجاری هستید یا به‌صورت مستقل در این زمینه فعالیت دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این نوشتار همراه ما باشید.
نگاهی دقیق تر به محصولات پتروشیمی و محموله‌های خطرناک
محصولات پتروشیمی هم به‌صورت خام و هم به‌عنوان مواد اولیه برای تولید فراورده‌های گوناگون و نوین استفاده می‌شوند. برای درک بهتر، می‌توان به این مورد اشاره کرد که نفت تنها به‌عنوان سوخت مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و حتی میان سفره‌های ناهار و شام نیز دیده می‌شود. نفت خام پس از پالایش و طی‌کردن مراحل پیچیده، به پلیمری مقاوم و کاربردی به نام ملامین تبدیل می‌شود و در زندگی روزمره خیل عظیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گستره وسیع از کاربرد و توانایی، فراورده‌های نفتی و پتروشیمی را مهم‌تر از هر زمان دیگری می‌کند. به همین دلیل، حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی به‌عنوان سکوی پرتابی به‌سوی پیشرفت‌های اقتصادی و جایگاه اجتماعی شناخته می‌شود.
اما این تنها بخشی از ماجراست؛ این محصولات قابلیت اشتعال‌زایی بالایی دارند و باید در شرایط بسیار خاصی جابه‌جا شوند. حمل و نقل ریلی داخلی محصولات پتروشیمی خطرناک توسط ریل‌های راه‌آهن یکی از بهترین و ایمن‌ترین راه‌هاست که مزایای زیادی هم دارد. در ادامه، حمل و نقل ریلی برای سوخت‌رساندن به مناطق مختلف جهان را بررسی خواهیم کرد.
حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی و فراورده‌های نفتی
یکی از راه‌های ایمن و مطمئن برای انتقال نفت خام، گاز مایع، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌وینیل کلراید، پلی‌اورتان، پلی‌کربنات و سایر فراورده‌های پتروشیمی، استفاده از واگن‌های مخصوص و شبکه ریلی در سراسر جهان است. به‌جهت شروع پروسه حمل و نقل مواد خطرناک، پس از استخراج نفت و گاز، این مایعات برای پالایش‌شدن، از طریق واگن‌های مجهز به تانکر یا مخزن به پالایشگاه انتقال داده می‌شوند. در حالت دوم، همین مواد یا به‌صورت خام یا به‌صورت پالایش‌شده، به مناطقی که فاقد چاه‌های نفت هستند ارسال می‌شوند.
در هر دو حالت، حمل ریلی فراورده‌های نفتی شامل مزایا و حساسیت‌هایی بوده که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
مزایای حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی
ممکن است در اولین برخورد با این روش از حمل و نقل مواد خطرناک، از خودتان بپرسید چرا باید استفاده از لوله‌های انتقال نفت و گاز را رها کرده و به شبکه ریلی روی آورد. برای پاسخ‌گویی به این سؤال، مزایای حمل و نقل محصولات پتروشیمی به روش ریلی را بررسی می‌کنیم:
حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی به نقاط مختلف دنیا
برای پاسخ به سؤالی که پیش‌تر مطرح شد، باید این نکته را اضافه کنیم که تمام نقاط دنیا به خطوط لوله‌ای انتقال نفت و گاز مجهز نیستند. برای مثال، شما نمی‌توانید از طریق شبکه خطوط لوله‌ای به چین، یکی از مهم‌ترین مشتریان نفت ایران، سوخت ارسال کنید. اما با استفاده از حمل و نقل ریلی و شبکه راه‌آهن بین‌المللی، بدون محدودیت و چالش می‌توانید محصولات پتروشیمی را به نقاط دور و نزدیک دنیا صادر کنید.
ظرفیت بالای حمل بار
یکی دیگر از مزایای حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی، ظرفیت بالای واگن‌ها برای صادرات و واردات محموله‌هاست. برخلاف روش حمل و نقل هوایی یا حمل با کامیون‌ها، این روش محدودیت وزنی و حجمی ندارد و می‌توانید محموله‌های سنگین یا حجیم را به‌راحتی به نقاط مختلف دنیا ارسال کنید. واگن‌های تجاری مخصوص حمل محصولات پتروشیمی ظرفیت بسیار زیادی داشته و با وجود مخزن‌های بزرگ، حجم زیادی از مایعات خطرناک را به مقصد می‌رسانند.
صرفه جویی در هزینه‌های حمل و نقل
حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی و استفاده از شبکه راه‌آهن ملی و بین‌المللی، هزینه‌های جابه‌جایی بار را به‌شدت کاهش می‌دهد. اگر برای انتقال این محموله‌های حساس و خطرناک به دنبال ارزان‌ترین راه می‌گردید، استفاده از واگن‌های مخزن‌دار بهترین گزینه پیش روی شماست. این روش در کنار ایمن و سریع بودن، چندان هزینه‌بر نیست و برای تجار مستقل یا شرکت‌های تجاری نوپا بسیار کاربردی است.
روشی دوستدار محیط زیست
به دلیل صرفه‌جویی در مصرف سوخت و استفاده از فیلترهای هوا، شبکه حمل و نقل ریلی به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و هوا کمک می‌کند. این شیوه از انتقال محموله‌های گوناگون، در بسته‌بندی محصولات هم نوآوری‌های داشته تا تولید زباله و مصرف پلاستیک را هم به حداقل برساند.
تضمین ایمنی محموله
حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی، با استفاده از واگن‌های تجاری و باربری ایمنی بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد؛ چراکه در این روش دیگر خبری از تصادفات جاده‌ای نیست و با حذف عوامل ازبین‌برنده تمرکز رانندگان، ریسک خطاهای انسانی به‌شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. به‌علاوه، با بهره‌گیری از سیستم‌ها و سامانه‌های رهگیری می‌توانید محموله خود را در هر زمان و مکانی مشاهده کرده و از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.
از سوی دیگر، واگن‌های مورد استفاده در فرایند حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی به سیستمی مجهز هستند که پیش از بروز مشکلات ایمنی، به راننده لوکومتیو و اپراتورها اخطار می‌دهند.
سرعت بالای تحویل محموله‌ها
ازآنجاکه دیگر خبری از زمان‌های انتظار طولانی‌مدت برای ارسال بار کشتی نیست و به ترافیک درون‌شهری برخورد نخواهید کرد، زمان انتظار برای تحویل بار به دست گیرنده کوتاه‌تر خواهد شد.
ملزومات حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی
در بخش پیشین با مزایای استفاده از خطوط ریلی برای صادرات و واردات محموله‌های حساس و خطرناکی مانند سوخت و فراورده‌های پتروشیمی و نفتی آشنا شدیم. اما نکته مهم اینجاست که بدون وجود زیرساخت‌ها و تجهیزاتی خاص، این پروسه محکوم به شکست خواهد بود.
قطارهای مدرن و پیشرفته، مخصوص حمل و نقل مواد خطرناک
قطارها به‌عنوان اصلی‌ترین تجهیزات زنجیره حمل و نقل ریلی، باید برای حمل مواد خطرناک مناسب‌سازی شده باشند. بدنه این واگن‌ها باید در برابر ضربه، حرارت، خوردگی و موارد مشابه مقاومت بالایی داشته باشند. از سوی دیگر، این واگن‌ها باید در مکان‌های ایمن و استانداری نگهداری شوند و به‌صورت منظم و دوره‌ای، مورد بازرسی و بررسی قرار گیرند. در صورت وجود کوچک‌ترین مشکلی، این اتاقک‌های آهنی باید تعمیر و سپس وارد خطوط راه‌آهن شوند.
استفاده از تجهیزات ایمنی و محافظتی
به‌کارگرفتن ایمنی در پروسه حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی به دو بخش مجزا تقسیم می‌شود:
- آموزش نیروهای انسانی: مقاوم‌ترین سپر دفاعی در هر زمینه‌ای، علم به آن است. به همین جهت، به‌عنوان راننده یا یکی از کارکنان بخش اجرایی حمل و نقل ریلی، باید به قوانین و مقررات تسلط داشته باشید و آن‌ها را رعایت کنید. رانندگی ایمن و مطمئن، عدم استفاده از دخانیات و مواد اشتعال‌زا در حین انتقال محموله‌ها، به‌کارگیری متدهای اصولی بسته‌بندی و جابه‌جایی مواد خطرناک، از مهم‌ترین موارد هستند.
- استفاده از تجهیزات حفاظتی: سفرکردن بدون دراختیارداشتن تجهیزات ایمنی، سلامتی افراد و محموله را در خطر جدی قرار می‌دهد. پس ضرورت دارد که از این وسایل استفاده کنید: کلاه و دستکش‌های مخصوص، لباس‌های ضد حریق، ماسک‌های تنفسی، کپسول‌های مخصوص اطفای حریق و… .
تجهیزات اندازه گیری دقیق
تنها یک تغییر کوچک در دما یا فشار می‌تواند باعث ایجاد انفجار یا آتش‌سوزی‌های گسترده شود. به همین دلیل، مجهزبودن به تجهیزات اندازه‌گیری نیز برای حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی ضرورت دارد. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنسورهای اندازه‌گیری دما
- سنسورهای اندازه‌گیری فشار درون واگن و مخزن نگهداری مواد خطرناک
- حسگرهای رطوبتی برای اندازه‌گیری و تنظیم بهترین مقدار رطوبت درون واگن
- سیستم‌های هوشمند تنظیم دمای داخل واگن برای جلوگیری از کاهش یا افزایش ناگهانی دما
- دوربین‌ها و سامانه‌های هوشمند برای حفظ امنیت و رهگیری محموله
نتیجه گیری
همان‌طور که گفتیم، حمل و نقل ریلی محصولات پتروشیمی مزایای زیادی دارد. از مهم‌ترین این مزیت‌ها می‌توان به ایمنی بالا، ظرفیت زیاد برای صادرات و واردات، صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های مربوط به انتقال محموله‌ها، کاهش آلودگی هوا و دسترسی به نقاط دورافتاده اشاره کرد. به‌منظور استفاده صد‌درصدی از پتانسیل‌های این روش، باید زیرساخت‌های ریلی را بهبود بخشید و از تجهیزات خاصی استفاده کرد.
سپهران، بزرگ‌ترین شرکت باربری ریلی فعال در ایران، با استفاده از بهترین تجهیزات و مدرن‌ترین واگن‌های باربری، افراد متخصص و آموزش‌دیده، رعایت اصول و مقررات بین‌المللی، در ایمن‌ترین و سریع‌ترین حالت ممکن، انواع محصولات پتروشیمی و فراورده‌های نفتی را به نقاط مختلف دنیا ارسال می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و پیداکردن بهترین مسیر و شرایط برای حمل و نقل ریلی این مواد خطرناک، لطفاً با کارشناسان ما در تماس باشید.