حمل و نقل ریلی داخلی از شیوه‌های حمل و نقل است که از جهات بسیاری مورد توجه صاحبین کالا، بازرگانان و تجار قرار دارد. با توجه به ارتباط ایران با دیگر کشورها از طریق شبکه راه آهن، حمل و نقل ریلی بینالمللی نیز از دیرباز، جهت صادرات و واردات انواع کالا محبوبیت داشته است.
در این مقاله از وبلاگ سپهران قصد داریم تا با تشریح فرآیند حمل ریلی بار در بخش بین‌الملل، شما را بیشتر با چگونگی ارسال محمولات به خارج از مرزهای ایران، آشنا کنیم.
مزایای حمل و نقل ریلی بینالمللی:
پیشتر در مقاله ای با عنوان «مزایا و معایب حمل و نقل ریلی»، مفصل درباره ویژگی‌های مثبت و منفی حمل ریلی داخلی و بینالمللی توضیح دادیم؛ اما در اینجا انحصاراً به چند مورد از مزایای برجسته حمل و نقل ریلی بینالمللی اشاره می‌کنیم:
- ایمنی بسیار بالا
- امکان صادرات و واردات محمولات سنگین‌وزن
- سرعت بالا در مسیرهای طولانی
- بهره گیری از واگن‌های اختصاصی سازی شده جهت انتقال انواع کالا
- کاهش زمان توقف در طول مسیر
- مقرون به صرفه
مرزهای ریلی ایران:
برای آشنایی بیشتر با مقاصد حمل ریلی بار در بخش بین‌الملل، بهتر است ابتدا با مرزهای ریلی ایران و کشورهای همسایه آشنا شویم:
-
سرخس:
ایستگاه سرخس که در فاصله 1046 کیلومتری تهران قرار گرفته، ایستگاه مرزی ایران و ترکمنستان می‌باشد که البته نقطه اتصال شبکه حمل ریلی داخلی با کشورهای حوزه CIS نیز هست.
حمل و نقل ریلی بینالمللی کالا در این مرز طبق کنوانسیون SMGS صورت می‌گیرد.
-
رازی:
در فاصله 960 کیلومتری تهران، ایستگاه رازی به عنوان ایستگاه مرزی راه‌آهن با ترکیه قرار دارد؛ در همجواری این ایستگاه نیز، ایستگاه کاپیکوی (Kapikoy) در خاک ترکیبه قرار گرفته است. حمل ریلی بینالمللی در این ایستگاه، بر اساس کنوانسیون COTIF انجام می‌گیرد.
-
لطف‌آباد:
با ورود خط عریض راه‌آهن ترکمنستان از نقطه صفر مرزی بخش شمال شرقی و استان خراسان، به داخل کشور، ایستگاه لطف‌آباد ایجاد شده است. از این مرز، حمل و نقل ترکیبی اتفاق می‌افتد و حمل و نقل در این نقطه بر طبق کنوانسیون SMGS صورت می‌گیرد.
-
میرجاوه:
نقطه اتصال خطوط ریلی کشور به پاکستان، ایستگاه میرجاوه می‌باشد. در این ایستگاه که 1654 کیلومتر با تهران فاصله دارد، حمل و نقل کالا، با موافقت‌نامه از طرف دو کشور انجام می‌گیرد.
-
جلفا:
جمهوری نخجوان (تکه جدا افتاده جمهوری آذربایجان) در فاصله 885 کیلومتری تهران، به راه‌آهن ایران متصل می‌شود. البته بهره‌برداری از این ایستگاه برای مدت‌ها با مشکلاتی روبه‌رو بوده است.
-
اینچه برون:
این مرز ریلی که در نقطه مرزی شمال استان گلستان قرار گرفته است، محل ارتباط حمل و نقل ریلی داخلی ایران با دو کشور ترکمنستان و قزاقستان است که در سال 93 به بهره‌برداری رسید.
-
شمتیغ:
این مرز ریلی که محل اتصال شبکه راه‌آهن ایران و افغانستان است؛ اما به دلیل مشکلات وارده، شرکت‌های حمل و نقل ریلی بینالمللی امکان بهره‌برداری از آن را ندارند.
بندرهایی با امکان بارگیری قطار:
علاوه بر مرزهای ریلی ذکرشده، در بنادر زیر نیز، امکان حمل ریلی داخلی، بینالمللی و ترانزیت کالا وجود دارد:
- بندر امام خمینی
- بندر ترکمن
- بندر شهید رجایی
- بندر امیرآباد
- بندر خرمشهر
- بندر ماه‌شهر
کریدور بینالمللی آسیا-اروپا (راه ابریشم باستان)
حتماً نام «راه ابریشم» در متون ایرانی قدیمی به گوش‌تان خورده؛ حال، امروزه کریدوری در حدود مسیر این راه باستانی تأسیس شده است. این کریدور از چین آغاز و با گذر از مسیرهای متفاوتی از جمله ایران، از طریق ترکیه به اروپا می‌رسد. به این کریدور، شاخه جنوبی تراسیکا نیز گفته می‌شود که منطبق بر شاخه جنوبی طرح التید است.
شاخه فرعی این کریدور که به آن کریدور جنوبی آسیا نیز گفته می‌شود، از ایران به سمت پاکستان منشعب شده و ارتباط زمینی شبه قاره هند به دریای مدیترانه، اروپا و خاورمیانه را برقرار مي‌كند.
کریدورهای ترکیبی نیز وجود دارند که شرکت‌ها با استفاده از خدمات حمل و نقل ریلی بینالمللی و حمل و نقل دریایی، اقدام به ارسال کالا می‌نمایند.
روند درخواست از شرکت حمل و نقل ریلی بینالمللی:
برای درخواست حمل کالا از یک شرکت حمل و نقل ریلی داخلی، باید مراحلی طی شود؛ اما در ارسال کالا توسط شرکت حمل ریلی بینالمللی، این مراحل به دلیل هماهنگی‌های لازم با کشور مقصد، بیشتر خواهند شد.
حمل و نقل بینالمللی کالا، به دو دسته تقسیم می‌شود:
- صادرات یا ترانزیت صادره
- واردات یا ترانزیت وارده
در هر دو صورت، ابتدا باید مراحلی را طی کرد:
1. ارسال درخواست کتبی حمل:
از طرف صاحبین کالا، به شرکت حمل ریلی بینالمللی مورد نظر ارسال می‌شود.
2. بررسی درخواست توسط کارشناس:
واحد کارشناسی، نوع محموله مورد درخواست را بررسی می‌کند و اقدامات لازم را در نظر می‌گیرد:
1) محموله عادی:
- پیگیری و دریافت مجوز حمل، توسط شرکت حمل ریلی بینالمللی از راه‌آهن ایران و اعلام موافقت کتبی حمل به کشور مبدأ / مقصد بارگیری و کشورهای در طول مسیر
- هماهنگی فرستندۀ محموله با کشور مبدأ / مقصد بارگیری، اقدام به بارگیری و اعزام واگن
- دریافت واگن در ایستگاه مقصد و تحویل محموله به گیرندۀ کالا
2) محموله ترافیکی:
- دریافت درخواست کتبی حمل از طرف صاحب کالا (شامل مشخصات کامل کالا نظیر HS Code)، به همراه کلیه ضمائم و مستندات از جمله مشخصات و ابعاد فنی
- اعلام شرایط محموله به راه‌آهن ایران و دریافت مجوز حمل توسط شرکت حمل ریلی، از راه‌آهن‌های در طول مسیر و اعلام موافقت کتبی حمل به صاحب کالا، کشور مبدأ / مقصد بارگیری و کشورهای در طول مسیر
- در صورت ترافیکی بودن با توجه به شرایط حمل اعلامی توسط راه‌آهن ایران، نرخ مورد محاسبه به صاحب کالا اعلام و در صورت پذیرش صاحب کالا مراحل مطابق بند 3 انجام می‌گیرد. همچنین در صورت عدم امکان حمل محموله، این موضوع به صاحب کالا اعلام می‌گردد.
3) محموله خطرناک:
- مشابه محموله ترافیکی، ابتدا درخواست کتبی صاحب کالا بررسی و سپس نسبت به اخذ مجوزهای لازم، اقدام می‌شود.
- در صورت مساعد بودن شرایط، لیست هزینه‌ها و شرایط به صاحب کالا اعلام شده و در صورتی که امکان حمل محموله نباشد نیز به ایشان ابلاغ می‌گردد.
جمع‌بندی:
صادرات و واردات کالا با چالش‌های متفاوتی روبه‌روست؛ اما در این مسیر می‌توان با انتخاب درست شیوه حمل و نقل و شرکتی که خدمات مورد نیاز شما را به بهترین شکل ارائه می‌دهد، تا حد زیادی از این چالش‌ها کم کرد.
ما در شرکت سپهران ریل راسا، در تلاشیم تا با ارائه خدمات باکیفیت در زمینه حمل ریلی بینالمللی و داخلی، برای شما تبدیل به بهترین شرکت حمل ریلی داخلی و بینالمللی شویم؛ و انتخابی قابل اعتماد برای همکاری‌های آینده باشیم.