یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های انسان، نیازمندبودن او در سطوح و شکل‌های متفاوت است. البته نیازمندبودن انسان همیشه بار منفی نداشته و چه‌بسا زمینه‌ساز ترقی و رشد بسیار هم شده است. برای مثال، اعضای یک جامعه نمی‌توانند به‌صورت مستقل و بدون وابستگی به جوامع دیگر، نیازهای اولیه خود را برطرف کنند و همین وابستگی سبب رشد روزمره و طرح برنامه‌هایی مبنی بر بهبود و گسترش شبکه حمل و نقل بین‌المللی شده است. وجود راه‌آهن، مسیرهای دریایی و هوایی، باعث شده است که به‌صورت روزانه و منظم مواد اولیه صنایع گوناگون، مواد خوراکی و غذایی، دام‌ها، وسایل صنعتی و سایر محصولات مورد نیاز برای ادامه بقا در این کره خاکی میان نقاط مختلف جابه‌جا شوند. در این میان، نقش حمل و نقل ریلی از سایر روش‌های حمل محموله‌ها پررنگ‌تر و مهم‌تر است. به همین خاطر، در نظر داریم در ادامه این مقاله جدید از بلاگ «سپهران»، با انواع واگن باری آشنا شده و نگاهی اجمالی به گستره ظرفیت واگن باری داشته باشیم. اگر از فعالان صنعت واردات و صادرات هستید و برای انتخاب واگن مناسب دچار تردید شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این نوشتار همراه ما باشید.
معرفی انواع واگن باری
اگر بخواهیم یک قانون کلی برای زندگی شخصی و حرفه‌ای در نظر بگیریم، بهتر است عبارت «همه‌چیز وابسته به شرایط است» را آویزه گوش کنیم. این عبارت به‌خوبی نشان می‌دهد برای حل بهتر و آسان‌تر مسائل، لازم است متغیرهایی را که روی نتیجه نهایی تأثیرگذارند شناسایی کرده و با درنظرگرفتن شرایط، یک مسیر ذهنی طراحی کنیم. این فرمول در صنعت حمل و نقل ریلی نیز پاسخ‌گو بوده و به همین دلیل است که برای اهداف و شرایط گوناگون، مهندسان و طراحان انواع واگن باری را تولید و به کار گرفته‌اند. در ادامه، برخی از متداول‌ترین انواع واگن باری را معرفی خواهیم کرد:
واگن‌های مسقف
واگن‌های مخصوص حمل بار، با توجه به ظرفیت و شیوه طراحی، به دسته‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند. صاحبان مشاغل و تجار می‌توانند پس از آشنایی با انواع واگن باری و آگاهی از ظرفیت واگن باری، بهترین مدل با توجه به ماهیت محموله‌شان را برگزینند. برای آشنایی با اعضای ناوگان ریلی سراسر جهان، ابتدا به سراغ واگن‌های مسقف می‌رویم.
طراحی این واگن‌ها به‌گونه‌ای است که پس از بارگیری کامل، درب آن‌ها پلمپ می‌شود تا از نفوذ جریان هوا، موجودات زنده، رطوبت و آب به داخل بدنه جلوگیری شود. البته که این واگن‌ها به سیستم تهویه مجهز هستند تا همواره دما و فشار را در محدوده مناسب و معین ثابت نگه دارند.
سایر مشخصات
از دیگر ویژگی‌های واگن‌های مسقف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مناسب برای حمل محموله‌های حساس و بارهای فله‌ای همچون فراورده‌های کشاورزی که درون کیسه قرار دارند؛
- انواع واگن مسقف: ۲ یا ۴ محوره؛
- ظرفیت واگن باری مسقف: ۶۸ تن بار در هر نوبت جابه‌جایی.
واگن‌های مسطح (پلتفرم)
واگن‌های مسطح که تحت عنوان پلتفرم یا بدون سقف نیز شناخته می‌شوند، از صفحه‌های فلزی بسیار بزرگی تشکیل شده‌اند. این سطوح فلزی وسیع با استفاده از ستون‌های فولادی ایمن‌سازی شده‌اند تا محموله‌های تجاری در طول پروژه‌های حمل و نقل ریلی از جایگاه خارج نشده و آسیب نبینند.
سایر مشخصات
ظرفیت انواع واگن‌های باری مسطح را در ادامه بررسی می‌کنیم:
- قابل استفاده برای جابه‌جایی محموله‌هایی که وزن بالایی دارند مانند ماشین‌آلات صنعتی، محموله‌های آهن، فولاد، میل‌گرد یا کانتنیرها؛
- انواع واگن مسطح: سه مدل ۲، ۴ یا ۶ محوره؛
- ظرفیت انواع واگن باری مسطح: ۷۱ تن در هر نوبت جابه‌جایی.
واگن‌های فله‌بر
تفاوت اصلی واگن‌های فله‌بر با سایر واگن‌هایی که پیش از این بررسی کردیم، در شیوه تخلیه بار است. برای تخلیه بار از واگن‌های قبلی با استفاده از تجهیزات خاص مانند پلکان‌های مخصوص، محموله را از داخل بدنه واگن خارج می‌کنند. درمقابل، برای تخلیه بار واگن‌های فله‌بر تنها باید اهرم مخصوصی را بکشید تا کف واگن باز شده و محموله خارج شود.
سایر مشخصات
ویژگی‌های مهم واگن‌های مخصوص حمل بارهای فله‌ای عبارت‌اند از:
- مناسب برای حمل محموله‌هایی که حساس به ضربه نیستند و به‌صورت فله‌ای جابه‌جا می‌شوند مانند انواع غلات؛
- ظرفیت واگن باری فله‌بر: این واگن‌ها نیز مانند واگن‌های مسطح ۷۱ تن محموله را در هر نوبت به مقصد می‌رسانند.
واگن‌های یخچال‌دار
در ادامه مبحث آشنایی با انواع واگن باری، نوبت به معرفی و بررسی مشخصات واگن‌های یخچال‌دار می‌رسد. دیواره‌های این واگن‌ها با استفاده از پشم شیشه، ورقههای آکوستیک، چوب‌پنبه شرکتی، ورقههای سربی و ورقههای فولادی ضدزنگ عایق شده‌اند. این لایه‌های محافظتی کمک می‌کنند دمای گرم بیرون به داخل نفوذ نکند و در ادامه، با استفاده از کمپرسور خنک‌کننده فضای داخلی در محدوده مناسب و قابل تنظیمی قرار بگیرد.
سایر مشخصات
از دیگر خصوصیات واگن‌های یخچال‌دار می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
- مناسب برای حمل محموله‌های زودمصرف، مواد خوراکی، تجهیزات پزشکی و دارو و محموله‌هایی که
درریسک فاسدشدنشان وجود داردقرار دارند؛ - انواع واگن باری یخچال‌دار: دو مدل ۲ یا ۴ محوره؛
- ظرفیت انواع واگن‌های باری یخچال‌دار: ۴۰ تن محموله در هر نوبت جابه‌جایی.
واگن‌های مخزن‌دار
واگن‌های مخزن‌دار نیز از کاربردی‌ترین انواع واگن باری در سطح جهانی هستند که ظاهر آن‌ها تفاوت بزرگی با سایر مدل‌ها دارد؛ این واگن‌ها از طراحی سنتی و مکعب‌مستطیل‌شکل واگن فاصله گرفته و ظاهری استوانه‌ای‌شکل دارند. درواقع می‌توان گفت این واگن‌ها تانکرهای مخصوص حمل مایعات در پروژه‌های لجستیکی ریلی هستند. تخلیه محموله در این واگن‌ها نیز با استفاده از یک شیر تخلیه صورت می‌گیرد.
سایر مشخصات
این واگن‌ها به دلیل دارابودن ویژگی‌های زیر مورد توجه قرار گرفته‌اند:
- مناسب برای حمل مایعات و گازهای بی‌خطر؛
- انواع واگن باری مخزن‌دار: دو مدل ۲ یا ۴ محوره؛
- ظرفیت انواع واگن‌های باری مخزن‌دار: ۵۶ تن در هر نوبت جابه‌جایی.
واگن‌های باری لبه‌بلند
اگر برای حمل محموله‌هایی که وزن کم اما ابعاد بزرگی دارند دچار مشکل شده‌اید، استفاده از واگن‌های لبه بلند را پیشنهاد می‌کنیم. علاوه بر قابلیت حمل محموله‌هایی که اندازه بزرگی دارند، برخی از انواع واگن‌های لبه‌بلند امکان بارگیری از کف نیز دارند.
سایر مشخصات
از دیگر خصوصیات این واگن‌ها:
- مناسب برای حمل محموله‌های سبک اما بزرگ؛
- انواع واگن باری لبه‌بلند: در مدل‌های ۲، ۴ یا ۶ محوره؛
- ظرفیت واگن باری لبه‌بلند: ۵۷ تن بار در هر نوبت جابه‌جایی.
واگن‌های باری لبه‌کوتاه
برعکس مورد پیشین، واگن‌های باری لبه کوتاه برای حمل و نقل ریلی محموله‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که وزن زیاد اما ابعاد کوچکی دارند.
سایر مشخصات
سایر ویژگی‌های واگن‌های لبه‌کوتاه:
- مناسب برای حمل و نقل محموله‌های سنگین اما کوچک مانند آهن‌آلات یا تجهیزات ساختمانی؛
- ظرفیت انواع واگن‌های باری لبه‌کوتاه: ۵۶ تن در هر نوبت جابه‌جایی.
واگن‌های مخصوص حمل خودرو
تنوع و گستردگی طراحی واگن‌های باری با درنظرگرفتن ماهیت محموله‌های گوناگون به همین موارد محدود نمی‌شود، اما برای اتمام این مبحث، سراغ واگن‌های مخصوص حمل انواع خودرو می‌رویم. این واگن‌ها در دو مدل مسقف و بدون سقف طراحی و تولید می‌شوند.
سایر مشخصات
توضیحات تکمیلی برای آشنایی بیشتر با این واگن‌ها:
- مناسب برای حمل انواع خودروهای سواری؛
- طول مدل بدون سقف: ۲۵ متر؛
- ظرفیت بارگیری: ۱۲ تا ۱۵ خودرو در هر نوبت جابه‌جایی.
نتیجه گیری
در این مقاله به صورت کوتاه اما اثربخش، برخی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین انواع واگن‌های مخصوص حمل بار را به شما معرفی کردیم. شما نیز می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر یا مشاوره رایگان برای انتخاب واگن متناسب با ماهیت و ویژگی‌های محموله صادراتی یا وارداتی خود، با کارشناسان مجرب «سپهران ریل» در تماس باشید.