حمل و نقل ریلی، سالیان زیادی است که جای خود را میان بازرگانان و تجار سراسر جهان باز کرده و بدل به یکی از محبوب‌ترین روش‌های حمل و نقل انواع کالا شده است. با گسترش بهره‌برداری از خطوط راه‌آهن داخل کشور، شاهد شکوفایی بیشتر حمل و نقل ریلی داخلی بوده‌ایم و همچنین افزایش و بهبود روابط دیپلماتیک، سبب بهبود حمل و نقل ریلی بین المللی شده است.
اما سپردن کالا به یک شرکت حمل و نقل ریلی نیز، مراحل و مقرراتی دارد که پیش‌تر، در مقاله‌ای جداگانه از وبسایت سپهران ریل راسا با عنوان «اصول حمل و نقل ریلی در داخل و خارج کشور» به آن پرداختیم. حال قصد داریم در این مقاله دربارۀ نحوه «ترخیص کالا در حمل و نقل ریلی» برای شما بگوییم؛ پس با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
منظور از ترخیص کالا چیست؟
پیش از آنکه درباره نحوه ترخیص کالا در بخش حمل و نقل ریلی بین المللی بپردازیم، بهتر است ابتدا درباره اینکه اصلا ترخیص کالا به چه معناست، صحبت کنیم.
ترخیص کالا یک فرایند در گمرک است که شامل تشریفاتی جهت خروج کالا از اماکن گمرکی می‌شود. این تشریفات توسط صاحبین کالا یا نماینده قانونی صاحب کالا صورت می‌گیرد.
مراحل ترخیص کالا از گمرک
با مد نظر قرار دادن اهمیت نظارت بر آنچه به کشور وارد یا از آن خارج می‌شود، و همچنین جلوگیری از ورود و خروج غیرقانونی کالاها، بدیهی است که ترخیص کالا شامل مراحل قانونی نسبتاً سختی باشد. هر چند این مراحل با توجه به نوع محموله، کشور مبدأ و مقصد و قوانین گمرک هر کشور، متفاوت است.
در اینجا به طور خلاصه، به مراحل ترخیص کالا از گمرک می‌پردازیم:
۱. ثبت اظهار در سامانه EPL
اصطلاح «اظهار» از آن جهت مورد استفاده قرار می‌گیرد که مأمورین گمرک باید کالا را ببینند و بررسی کنند. در این مرحله باید صاحبین کالا یا نماینده قانونی ایشان -در اینجا، شرکت حمل ریلی- اظهارنامه‌ای را در سامانه مربوطه ارسال کنند. این اظهارنامه شامل اطلاعات کالایی است که قصد دارید صادرات یا واردات آن از طریق شرکت حمل و نقل ریلی صورت گیرد.
۲. احراز هویت و تعیین مسیر
در این مرحله، اسناد و مدارک مربوطه به دقت بررسی و در صورت تأیید، شماره ثبت تا کوتاژ، به صاحبین کالا اختصاص داده می‌شود. دریافت کوتاژ به این معناست که اظهارنامه واردات یا صادرات کالا با یک شماره که مختص به صاحب کالا می‌باشد، ثبت و مهر می‌گردد.
۳.کنترل کالا
هنگام کنترل کالا نیاز است که کالا برای ارزیابی، یکی از سه مسیر سبز، زرد و قرمز را طی کند. چنانچه کالا در مسیر زرد و قرمز قرار گیرد، باید توسط کارشناسان و بازرسان، مورد بازرسی قرار گرفته و اسناد توسط صاحب کالا ارائه و از طرف بازرسان مقایسه و مطابقت داده شود. پس از طی کردن ارزیابی اولیه در بخش دایره ارزش، ارزش اظهاری، سوابق گمرکی و غیره مجدد بررسی می‌گردد.
۴.اخذ مجوزها
مجوزهایی از جمله استاندارد، بهداشت، مخابرات، قرنطینه، انرژی اتمی، تجهیزات پزشکی، جهاد، وزارت راه، مالیات و غیره، از نمونه گواهی‌های لازم برای آزادسازی کالا هستند.
۵. بررسی تعرفه و تطبیق کالا توسط کارشناسان
در این مرحله تعرفه گمرکی کالا توسط کارشناسان بررسی و با اسناد کالا مطابقت داده می‌شود. همچنین مجوزهایی که از قبل اخذ شده‌اند، مجدداً مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تطابق کامل اسناد با کالا، کارشناس آن را تأیید و امضا می‌کند.
۶.صدور سند ترخیص و تسویه تعرفه ذکرشده
پس از محاسبه و تأیید تعرفه ترخیص کالا از گمرک، صاحبین کالا یا شرکت حمل و نقل ریلی، به عنوان نماینده صاحب کالا، مبلغ را پرداخت کرده و فیش آن را ارائه می‌دهند. بعد از اینکه گمرک فیش پرداخت را دریافت نمود، فیش پروانه سبز گمرک برای صاحب کالا صادر می‌گردد. با پرداخت این هزینه و صدور پروانه سبز صاحب کالا می‌تواند کالا را از گمرک خارج کند.
۷.تسویه هزینه‌های انبارداری و اجازه بارگیری
پس از صدور سند ترخیص از طرف گمرک، صاحب کالا باید کارهای مربوط به حمل و نقل کالا را انجام داده و با شرکت حمل و نقل ریلی مربوطه نیز تسویه کند. بعد از دریافت قبض انبار و مدارک مورد نیاز، گمرک، مجوز بارگیری را برای فرد صاحب کالا صادر می‌کند، که در این صورت وی باید هزینه‌های انبارداری که در گمرک‌های مختلف وجود دارد و شامل هزینه تخلیه و بارگیری، بیمه کالا، مدت زمان رسوب کالا در انبار و غیره است را بپردازد.
با گذر از این مراحل، کالا آماده خروج و ترخیص کامل از گمرک می‌باشد.
حال با توجه به اینکه حمل و نقل ریلی توسط شبکه راه‌آهن صورت می‌گیرد، پس ترخیص کالا در آن نیز، شامل مواردی می‌شود که شرکت حمل و نقل ریلی بین المللی طرف قرارداد شما، باید جهت خروج کالا از گمرک، در نظر داشته باشد. در ادامه این موارد را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ترخیص کالا در حمل ریلی
صنعت حمل و نقل ریلی، با افزایش گستردگی خطوط راه‌آهن، همواره در حال تثبیت جایگاه خود به عنوان یکی از بهترین روش‌های حمل و نقل در جهان بوده است. حمل ریلی کالا مزایای بسیاری را برای صاحبین کالا به ارمغان می‌آورد که در اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- سرعت بالا در جابه‌جایی کالا
- امنیت بسیار بالا
- داشتن برنامه حرکت، توقف و زمان‌بندی دقیق و قابل اطمینان
- مصرف سوخت کمتر
- مقرون به صرفه
- آسیب‌های محیط زیستی کم
مواردی که بر ترخیص ریلی کالا تاثیرگذار خواهند بود:
البته که مزایای حمل و نقل بین المللی ریلی بر هیچ کدام از کسانی که سابقه استفاده از خدمات آن را داشته‌اند، پوشیده نیست؛ اما امروز می‌توانیم به این مزایا، یک مورد دیگر را نیز اضافه کنیم: ترخیص راحت و سریع‌تر کالا از گمرک، نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل. در ادامه به مواردی اشاره خواهیم کرد که بر ترخیص ریلی کالا اثر دارند:
۱. حجم بار:
از شاخصه‌های حمل ریلی بار، امکان جابه‌جایی و انتقال حجم بالای محصولات و کالا می‌باشد. در فرآیند ترخیص ریلی نیز، یکی از عوامل مؤثر، ابعاد، حجم و وزن کالا می‌باشد.
۲. مسافت و هزینه:
چنانچه شما قصد صادرات یا واردات کالا از کشورهای دورتر همچون کشورهای اروپایی یا کشورهای حوزه اوراسیا را داشته باشید، حمل و نقل ریلی بین المللی، بستر مناسبی برای‌تان فراهم کرده است. حمل ریلی کالا با در نظر گرفتن مزیت‌هایی که پیش‌تر نیز به آن‌ها اشاره کردیم، می‌تواند انتخاب کاملا مناسبی باشد؛ چرا که علاوه بر جابه‌جایی حجم بالایی از کالا در مسافت‌های طولانی، امکان ترخیص مقرون به صرفه‌تر را نیز برای شما فراهم می‌کند.
۳. فاصله مقصد تحویل بار:
از دیگر عوامل مؤثر بر هزینه‌های ترخیص کالا در حمل ریلی، فاصله مقصد تحویل بار و هزینه‌های جانبی است که صرف انتقال بار به مقصد مورد نظر می‌شود. این مورد وابسته به مسافتی که طی می‌شود بررسی و هنگام ترخیص کالا مورد توجه قرار می‌گیرد.
۴. خصوصیات کالا:
حین ترخیص کالا در گمرک، کالای شما از وجوه متفاوتی بررسی می‌شود. خصوصیات کالا، نظیر سمی بودن، شکنندگی، قابلیت اشتعال یا قرارگیری در دسته محمولات خطرناک، می‌تواند در محاسبه هزینه‌های ترخیص ریلی کالا در گمرک، تأثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری:
صنعت حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی، همواره در حال گسترش و بهبود خدمات می‌باشد؛ در این بین، یک شرکت حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی، می‌تواند با ارائه خدمات در بخش سهامی خاص، به افزایش روند این بهبود و شکوفایی کمک کند.
سپهران ریل راسا، در مدت کوتاهی توانسته است جای خود را به عنوان بهترین شرکت حمل و نقل ریلی داخلی و بین المللی، در میان صاحبین کالا باز کند. با اعتماد به خدمات سپهران ریل راسا، خیال خود را از بابت تمامی مراحل انتقال تا ترخیص کالا آسوده کنید.